Dużo mówi się o tym, że ogólnospołeczne zmiany w sposobie żywienia rozwiązałyby wiele problemów zdrowotnych ludzi współczesnego świata, ale czy przemawiają za tym jakieś dowody, a przede wszystkim – czy sprawa faktycznie jest warta zachodu? Odpowiedź brzmi: tak, ponieważ korzyści odnieślibyśmy nie tylko na polu zdrowotnym, ale i ekonomicznym oraz ekologicznym.

Zespół naukowców z Departament of Zoology Universum of Oxford, skupionych wokół Oxford Martin Program on the Future of Food oraz Foundation Centre on Population Approaches for Non-Communicable Disease Prevention, Nuffield Department of Population Health University of Oxford porównał skutki czterech scenariuszy żywieniowych na rok 2050:

• aktualnego
• stosującego się do zasad zdrowego żywienia – min. 5 porcji owoców/warzyw, max. 50 g cukru i 43 g czerwonego mięsa,  oraz spożycie energii w granicach 2200-2300 kcal
• wegetariańskiego – min. 6 porcji owoców/warzyw, dodatkowa porcja nasion roślin strączkowych, brak czerwonego mięsa, drobiu i ryb
• wegańskiego – te same wartości co w diecie wegetariańskiej z dodatkowym wyłączeniem nabiału i jajek.

Wyniki rozpatrywano pod kątem korzyści dla zdrowia populacji, ekologii w kontekście emisji gazów cieplarnianych oraz ekonomii.

Korzyści zdrowotne:

Nikt nie chce umierać, więc chyba każdy byłby zadowolony, gdyby roczna liczba zgonów zmniejszyłaby się aż o 5 milionów w przypadku spełnienia wymogów zdrowego żywienia. Ale to nie wszystko! W przypadku diety wegetariańskiej, liczba ta obniżyłaby się o ponad 7 milionów, a wegańskiej aż o 8 milionów!

Przy czym, z przeprowadzonych symulacji i analiz wynika dodatkowo, że:

• W przypadkach zastosowania zasad zdrowego żywienia, za spadek liczby zgonów w ponad 50% odpowiedzialne byłoby zmniejszone spożycie czerwonego mięsa i zmniejszenie problemów zdrowotnych, spowodowanych otyłością.
• Niezależnie od stosowanej diety, zwiększone spożycie pokarmu roślinnego jest powodem obniżenia się liczby spodziewanych śmierci aż w ponad 25%.
• Największą korzyść ze zmian w sposobie żywienia (ok. 72%) odniosłyby kraje rozwijające się, w szczególności Azji Wschodniej (31-35%) i Południowej (15-19%).
• Zmniejszone spożycie czerwonego mięsa przyniosłoby największe efekty w krajach Azji Wsch. (78-82%) oraz wysoko i średnio rozwiniętych krajach Zachodu (64-71% i 58-65%).
• Z kolei zwiększone spożycie owoców i warzyw przyniosłoby największe korzyści w najmniej rozwiniętych regionach, takich jak Azja Płd. (75-83%) i Afryka Subsaharyjska (72-84%),
• Zmniejszenie problemów zdrowotnych, spowodowanych otyłością miałoby istotne znaczenie w regionie Wschodnio- Śródziemnomorskim (41-79%), Ameryki Łacińskiej (32-48%) oraz wysoko i średnio rozwiniętych krajów Zachodu (29-40% i 20-33%).

Korzyści ekologiczne:

W roku 2005 emisja gazów cieplarnianych w wyniku produkcji żywności wynosiła 7.6 Gt. Jeśli ktoś uważa, że to dużo, to może zaskoczyć go wiadomość, że w roku 2050 ma ona osiągnąć 11.5 Gt! Wprowadzenie diety opartej o zasady zdrowego odżywiania obniżyłoby tę horrendalną liczbę o 29%, nadal jednak pozostając na poziomie o 7% wyższym niż w roku 2005. Natomiast dieta wegetariańska osiągnęłaby o 45% niższą wartość od tej z roku 2005, a wegańska zmniejszyłaby ją o kolejne 10%!

Aż 97% redukcji wynikałoby ze zmniejszonego spożycia mięsa. W przypadku pozostałych diet wartość ta zmniejszyłaby się o ok. 10 i 20%, ze względu na ok. 15% wynikających ze spożycia drobiu w obydwu wariantach oraz kolejne 15% związane z nabiałem i jajami dla diety wegańskiej. Te korzyści byłyby najbardziej widoczne w krajach rozwijających się (72-76%), głównie Azji Wsch. (37-55%) i Am. Łac. (13-15%).

Korzyści ekonomiczne:

No dobrze, ale czy to wszystko opłaca się finansowo? Zacznijmy od zdrowia.

Jednym z powodów, dla których choroby są przykre (poza samym faktem bycia chorym), jest koszt leczenia. Ponadto dochodzą jeszcze stracone dni pracy, które również nie są pozytywne w sensie ekonomicznym. Wyliczenia wykazały, iż suma pieniędzy zaoszczędzonych na zdrowiu wyniosłaby od $482 do $987 miliardów w przypadku powszechnego zastosowania tylko zasad zdrowego żywienia. Dużo? Powszechny wegetarianizm dałaby nam wynik pomiędzy $644 a $ 1303 miliardami!, a Masowe przejście na weganizm – od $708 do $1426 miliardów! Równa się to odpowiednio 1.5-3.1, 2-4, i 2.2-4.4 % światowego produktu krajowego brutto. Jeśli rozebrać te wyniki na części pierwsze, to około 2/3 wynikało ze zmniejszenia bezpośrednich kosztów opieki zdrowotnej, ok. 1/3 z mniejszego zapotrzebowania na inne formy leczenia., a 3-4% – ze zmniejszenia ilości zmarnowanego przez chorowanie czasu pracy. Ponad połowa wszystkich tych oszczędności pochodziłaby z krajów rozwiniętych!

Jeśli zaś chodzi o gazy cieplarniane, to zaoszczędzilibyśmy na ich emisji :

• $89-729 miliardów – w wariancie zdrowego żywienia, co stanowi 0,04 – 0,32% światowego PKB.
•  $194-1589 miliardów – w  wariancie wegetarianizmu, co stanowi 0.08-0.69% światowego PKB.
• $217-1773 miliardów w wariancie weganizmu,  co stanowi 0.09-0.77% światowego PKB.

Podsumowanie:

Patrząc na te liczby, trudno oprzeć się wrażeniu, że powinniśmy poważnie wziąć się za zmiany w naszym sposobie żywienia, niezależnie od tego, czy cenimy sobie ludzkie zdrowie/życie, dobro naszej planety, czy po prostu pieniądze i dobrobyt. Zachęcamy więc do rozpowszechniania tego artykułu, którego tytuł i autorów podajemy poniżej, i liczymy na to, iż nasze krótkie streszczenie zachęci do zadumy nad sposobem odżywiania się i jego dalekosiężnymi skutkami.

Jan Konstanty Goszcz

Tekst źródłowy: Analysis and valuation of the health and climate change cobenefits of dietary change

Marco Springmann, H. Charles J. Godfray, Mike Rayner, Peter Scarborough