Jesienne i tak samo wiosenne chłody i deszcze sprzyjają infekcjom, zwłaszcza wirusowym. Jeżeli zdarzają się one często, mówimy o osłabionej odporności organizmu. Chociaż to określenie z medycznego punktu widzenia nie jest precyzyjne, oddaje istotę problemu. Na szczęście można temu zjawisku łatwo i skutecznie zapobiegać. Wystarczy zmienić sposób żywienia, pić zioła i okresowo stosować preparaty probiotyczne, dostępne bez recept w aptekach. Podstawowa linia obrony naszego organizmu zlokalizowana jest w obszarze jelit. Tam znajdują się największe skupiska komórek układu obronnego, wyspecjalizowanych w unieszkodliwianiu zakaźnych intruzów. Dzieję się tak, dlatego, że przewód pokarmowy stanowi największy obszar naszego kontaktu ze środowiskiem. U dorosłego człowieka stanowi on około 400 m kwadratowych powierzchni nieustannie narażanej na kontakt ze światem zewnętrznym. Znajdują się tam największe siły obronne wyszkolone w tzw. odpowiedzi nieswoistej, czyli w unieszkodliwianiu i zabijaniu wirusów i obcych mikroorganizmów. Siła i skuteczność działania naszych sił obronnych zależy od kondycji komórek immunologicznie kompetentnych oraz od właściwego rozpoznania wroga. Rolę zwiadowców pełnią bakterie probiotyczne, które podpowiadają, kogo należy atakować, a kogo oszczędzić. Wystarczy zaburzenie równowagi w jednym z tych elementów, żeby nasza naturalna samoobrona obniżyła się. Najczęstszym powodem nieprawidłowej aktywności komórek immunologicznie kompetentnych jest stres. Wpływa on niekorzystnie na efektywność komórkowej odpowiedzi immunologicznej, a więc właśnie na odpowiedź nieswoistą. Sprzyja to infekcjom wirusowym i grzybiczym, dla których jest ona podstawową bronią w tych zakażeniach. Stres może dotykać każdego, niezależnie od wieku. Walka ze stresem jest jednym z istotnych elementów podnoszenia odporności organizmu. Najbardziej skuteczną metodą jest, w mojej ocenie, praktyka hatha jogi, niestety nie nadaje się dla dzieci. Stres jest tematem terapeutycznie trudnym i nie zawsze udaje się go skutecznie wyeliminować. Dużo łatwiej jest przywrócić właściwe rozpoznawanie zagrożeń przez komórki  immunologicznie kompetentne poprzez odbudowę prawidłowej mikroflory przewodu pokarmowego. Bardzo często wystarcza to dla istotnego wzmocnienia odporności organizmu. Kluczową rolę pełnią bakterie probiotyczne, które są szczególnie wrażliwe na leki oraz coraz obficiej obecną w żywności chemię spożywczą. Słodycze, większość gotowych produktów o wydłużonym terminie ważności, wędliny i przyprawy zawierające glutaminian sodu to żywieniowe bomby chemiczne pustoszące kolonie bakterii probiotycznych. Jeżeli chcemy wzmocnić procesy obronne organizmu należy wyeliminować te produkty z jadłospisu i ograniczyć zażywanie leków. W zamian wprowadzić do żywienia dużo warzyw, zwłaszcza słodkich, a w codziennej diecie na stałe umieścić zupę domową (oczywiście bez kostek rosołowych i vegety) oraz dużą porcję kaszy jaglanej. Kasza jaglana pozyskiwana z prosa zawiera dużo tryptofanu, co wpływa termostabilizująco czyli ogrzewa nasz organizm i zapobiega przeziębieniom. Niegdyś, właśnie z tego powodu była ona zalecana dzieciom oraz ludziom starym, którzy jesienią i zimą cierpieli z powodu bólów stawów. Ponadto, jesienno – zimowe posiłki powinny być ciepłe. Ciepłe potrawy warzywne dostarczą także błonnika, którym odżywiają się bakterie probiotyczne. Zimne sałatki, surówki i kanapki wychładzają organizm i powinny dominować wyłącznie podczas letnich upałów.

Wzmacnianie odporności przebiega znacznie szybciej i skuteczniej, jeżeli do właściwego odżywiania się dodamy zioła i preparaty probiotyczne. Zioła, czyli rośliny lecznicze dzięki zawartości łatwo przyswajalnych witamin, soli mineralnych, rozpuszczalnej krzemionki działają na nasz organizm niezwykle szeroko. Poprawiają przemianę materii, ułatwiają usuwanie szkód wyrządzonych przez choroby, stymulują wytwarzanie substancji o działaniu przeciwwirusowym, odbudowują prawidłową strukturę tkanki łącznej. Związki hamujące rozwój bakterii chorobotwórczych i grzybów zawarte w roślinach leczniczych nie niszczą zamieszkujących nasz organizm pożytecznych drobnoustrojów. Innymi słowy nie naruszają one prawidłowego ekosystemu mikroflory jelitowej, a wręcz przeciwnie przywracają w nim zaburzoną równowagę. Jest to ogromnie ważne dla prawidłowej czynności naszego układu obronnego. Mieszanki ziołowe stwarzają bakteriom probiotycznym warunki do kolonizacji jelit. Ja stosuje mieszanki oparte na własnej recepturze. W przypadku nawracających zakażeń wirusowych zalecam mieszankę nr 1.

Koniecznym elementem w przywracaniu prawidłowej odporności jest zastosowanie probiotyków. Probiotyk jest preparatem zawierającym żywe kultury takich bakterii jelitowych, których obecność wpływa korzystnie na przywrócenie równowagi w całym ekosystemie flory jelit. Stosowanie probiotyków staje się coraz bardziej popularne. Istnieją dwie istotne zasady przy ocenie jakości preparatów probiotycznych. Najważniejsza z nich dotyczy dawki. Dobry probiotyk musi w jednej dawce zawierać przynajmniej 1 miliard bakterii. Im bakterii jest więcej, tym wyższa jest skuteczność leku i rzadsza sugerowana częstotliwość dawki. Dlatego preparaty zawierające w jednorazowej dawce 10 miliardów bakterii szybciej ujawniają swoja siłę terapeutyczną i można stosować je rzadziej, na przykład 1 x dziennie.

Druga zasada w ocenie jakości probiotyków dotyczy rodzaju i ilości zawartych w nim szczepów bakterii. Wynika to z synergizmu działania różnych gatunków bakterii. Jedne z nich łatwiej kolonizują nabłonek jelitowy, inne wykazują silniejszą aktywność przeciwbakteryjną, jeszcze inne regulują procesy trawienia i przemiany materii, ale ich wzajemne oddziaływanie stwarza lepsze warunki do rozwoju wszystkim szczepom tych drobnoustrojów. Dlatego też w przewlekłej zwłaszcza terapii skuteczniejsze są takie preparaty, które zawierają kilka, a nie jeden szczep bakterii. Szczególnie istotne jest, aby preparat obejmował swoim składem zarówno szczepy Lactobacillus jak i Bifidobacterium.

Kolejnym dość ważnym elementem oceny probiotyku jest docelowa aktywność biologiczna bakterii. Wspomniałam wcześniej, że bakterie probiotyczne są niezwykle wrażliwe na niekorzystne warunki środowiska jelit. Innymi słowy łatwo je zniszczyć poprzez stosowanie leków, przede wszystkim antybiotyków. W tym celu bakterie zastosowane w tych preparatach są specjalnie uodporniane na działanie większości stosowanych antybiotyków, a także zamykane w kapsułkach, które chronią je przed działaniem kwaśnego środowiska żołądka i działaniem kwasów żółciowych. Ponieważ działanie tych naturalnych soków trawiennych nasila się po posiłku, probiotyki powinno się przyjmować na czczo. Niewłaściwe żywienie, zwłaszcza produkty zawierające dużą dawkę chemii spożywczej także mogą ograniczyć namnażanie się bakterii probiotycznych. Przypominam, że energię do życia czerpią one z trawienia wielocukrów roślinnych. Jeśli więc nie dostarczamy im odpowiedniej dziennej dawki warzyw, owoców i kasz doprowadzimy do wygłodzenia kolonii bakterii probiotycznych i stopniowego ich zanikania.

Na zakończenie należy podkreślić, że nie istnieje żaden pojedynczy „cudowny” lek podnoszący odporność. Wśród wielu przyczyn obniżenia naszej odporności najważniejsze są:

• Złe odżywianie
• Stres
• Nadużywanie leków i używek

Bożena Ryczkowska