Obecnie żyje na świecie i cieszy się dobrym zdrowiem co najmniej 20 stukilkunastolatków. Udokumentowane rekordy długowieczności przekraczają 120 lat. Tymczasem większość ludzi umiera znacznie wcześniej. Dlaczego tylko bardzo nielicznym jest dane pokonać barierę stu lat ?

Mechanizmy starzenia

Badania naukowe nad procesami starzenia się komórek wykazały, że wiodącą role odgrywają w nich uszkodzenia związane z nadmiarem wolnych rodników. Powodują one niszczenie struktur błon komórkowych i DNA, w konsekwencji prowadząc do śmierci komórki, a w skali całego organizmu upośledzają procesy czynności i odnowy tkanek. W miarę upływu lat armia atakujących wolnych rodników sieje znacznie większe spustoszenia. Problem tkwi w coraz mniej skutecznej obronie przed wolnymi rodnikami. Im jesteśmy starsi, tym bardziej obniża się sprawność naszych własnych wymiataczy wolnych rodników, czyli antyoksydantów. Ostatnie badania wykazują, że po przekroczeniu 60 lat nasz wewnętrzny system obrony antyoksydacyjnej staje się niewystarczający. Granica ta nie jest sztywna i zdarza się nierzadko, iż z powodu szczególnego i długotrwałego narażenia na wolnorodnikowe uszkodzenia – na przykład w wyniku przewlekłej choroby, albo nadużywania leków – może pojawić się znacznie wcześniej. Zjawisko to występuje ostatnio dość często w postaci objawów przedwczesnego starzenia się.

Przedwczesne starzenie

Stało się ono obecnie zadziwiająco częstym problemem, a dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Jest to pojawianie się zmarszczek, siwienie, wypadanie włosów, stałe uczucie zmęczenia, otyłość, która występuje u ludzi stosunkowo młodych, jeszcze przed okresem przekwitania. Najogólniej możemy powiedzieć, że te niepokojące objawy powstają w wyniku szeroko rozumianych zaburzeń przemiany materii, które są z kolei konsekwencją nieprawidłowego odżywiania się, przewlekle zażywanych leków (np. środków przeciwbólowych), wreszcie nadużywania używek, nocnego trybu życia, stresu, przewlekłego niedosypiania. Postęp techniczny, który zaowocował wynalezieniem żarówki, samochodu, komputera – fundamentalnie zmienił nasz tryb życia, który przestał być spójny z naturalnym rytmem biologicznym czuwania i spoczynku. Znacznie obniżyła się również nasza fizyczna aktywność. Ceną tego postępu stał się gwałtowny rozwój tzw. chorób cywilizacyjnych. Współczesna medycyna coraz częściej mówi o wolnorodnikowym podłożu tych schorzeń. W dodatku, uszkodzenia komórek spowodowane przez te choroby wtórnie generują nowe ładunki wolnych rodników, co prowadzi do dalszego pogorszenia sytuacji. Przyczyn przedwczesnego starzenia się należy upatrywać w nadmiernym tworzeniu wolnych rodników w odpowiedzi na stres cywilizacyjny i wynikające z niego dolegliwości.

Wzmocnić obronę

Jedynym skutecznym postępowaniem w walce ze szkodliwym działaniem wolnych rodników jest wzmocnienie naszej wewnętrznej defensywy antyoksydacyjnej. Możemy to uzyskać jedynie dzięki posiłkom naturalnych roślinnych antyoksydantów. Są one zawarte we wszystkich lekach roślinnych, a w szczególności w owocach aronii. Owoce te swoją ciemną barwę zawdzięczają antocyjanom aroniowym, które posiadają najwyższą aktywność w wymiataniu wolnych rodników spośród związków zawartych w rodzimych roślinach leczniczych. Ich dobroczynny wpływ na zdrowie docenili nie tylko naukowcy. Sok z aronii cieszy się rosnącą popularnością i ma szansę stać się szlagierowym polskim specjałem. Jest on również dostępny w postaci zliofilizowanej, w kapsułkach, pod nazwą Antocyjany Aroniowe. Bardzo dużą aktywność antyoksydacyjną wykazuje również rozmaryn, który jako zioło przyprawowe jest niestety mniej popularny. Oczywiście wszystkie rośliny lecznicze bogate są w antyoksydanty i w tym prawdopodobnie tkwi tajemnica wielkiej skuteczności ziołoterapii.

Obok roślin leczniczych również rośliny jadalne, czyli warzywa i owoce są bogatym źródłem wymiataczy wolnych rodników. Źródłem tym istotniejszym, że są spożywane codziennie, w relatywnie dużych ilościach. Pamiętajmy jednak, że większość zawartych w nich antyoksydantów rozpuszcza się w wodzie i w naszej tradycji kulinarnej są one najczęściej wylewane do zlewu wraz z odwarem. Tak się dzieje w przypadku powszechnego, niestety, gotowania w wodzie. Jedynie warzywa gotowane na parze, smażone lub zjadane na surowo dostarczają naszemu organizmowi odpowiednią dawkę tych życiodajnych związków. Na szczęście spożywamy także zupy i kompoty, które są niczym innym, jak bogatym w antyoksydanty odwarem i można je śmiało określić mianem leku roślinnego. Ich dobroczynny wpływ na zdrowie sprawił, że do dziś są one najchętniej podawanym pożywieniem dla chorych, rekonwalescentów i dzieci.

Bożena Ryczkowska

zdjęcie: istock